શું હોય છે પ્લાઝમાં થેરાપી, કેવી રીતે કરે છે કામ, શું કોરોના માટે ફાયદાકારક છે?, જાણીએ આ લેખમાં…

આપણા બધાં જાણીએ છે કે કોરોના વાયરસ ની સચોટ સારવાર માટે હજી રસી તૈયાર કરવામાં આવી નથી. પરંતુ, ડોકટરો વિશ્વભરમાં કોરોનાવાયરસ થી ચેપગ્રસ્ત લોકોને બચાવવા માટે વિવિધ રીતો શોધી રહ્યા છે. આમાંની એક પદ્ધતિ કોનવલેસન્ટ પ્લાઝ્મા થેરાપી (સીપીટી) અથવા પ્લાઝ્મા ટ્રીટમેન્ટ કહે છે. સાર્સ-કોવી(SARS-CoV), એચ1 એન1 (H1N1) અને એમઇઆરએસ-કોવી (MERS-CoV) જેવા ખતરનાક વાયરસ સામે આ ઉપચારનો ઉપયોગ થી સારવારમાં કરવામાં આવી હતી.

મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, 49 વર્ષિય ગંભીર રીતે સંક્રમિત વ્યક્તિ, જેમણે દિલ્હીની ખાનગી હોસ્પિટલમાં આ ઉપચારનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો, તે થોડા જ સમયમાં સ્વસ્થ થઈ ગયો હતો. ત્યારથી પ્લાઝ્મા થેરેપીને ઉમીદ નું કિરણ તરીકે જોવામાં આવી રહી છે. પ્લાઝ્મા થેરેપીનો ખૂબ ઉલ્લેખ કરવામાં આવી રહ્યો છે. તમને લાગે છે કે પ્લાઝ્મા થેરાપી એ એક નવી ઉપચાર છે, પરંતુ તે સારવારની જૂની પદ્ધતિ છે. તો ચાલો તમને જણાવીએ કે પ્લાઝ્મા થેરેપી એટલે શું, પ્લાઝ્મા થેરેપીની સારવાર કેવી રીતે કરવી અને તેનાથી સંબંધિત અન્ય ઘણા પ્રશ્નોના જવાબો…

પ્લાઝ્મા એટલે શું?
દિલ્હીના દ્વારકાના મણિપાલ હોસ્પિટલના શ્વસન વિભાગના વડા ડો. પુનીત ખન્ના કહે છે કે “જે લોકો કોરોનાવાયરસથી પીડાય છે તેઓ હવે સંપૂર્ણ સ્વસ્થ છે, એન્ટિબોડીઝ જે તેમના લોહીમાં રચાય છે તેમને પ્લાઝ્મા કહેવામાં આવે છે. જે લોકો કોરોનાવાયરસથી પ્લાઝ્મા થેરાપીથી પીડિત લોકોની સારવાર કરવાની. આજકાલ મીડિયામાં લોકોની સારવારના અહેવાલો આવી રહ્યા છે ડોક્ટર પુનીત કહે છે કે આ ઉપચારમાં સાજા થયેલ વ્યક્તિના લોહીમાંથી એન્ટિબાયોટિક કાઢવામાં આવે છે અને કોરોનાવાયરસથી પીડાતા વ્યક્તિના શરીરમાં દાખલ કરવામાં આવે છે, જે કોરોનાવાયરસથી પીડિત વ્યક્તિને ઇલાજ કરી શકે છે. કેટલાક અહેવાલોમાં કોરોનાવાયરસથી પીડિત લોકોની પ્લાઝ્મા થેરાપીથી પુન:પ્રાપ્તિ હોવાનું બહાર આવ્યું છે, તેથી જ આઇસીએમઆરએ આ ઉપચાર આપ્યો છે ઉપયોગ કરવા માએ ભલામણો કરી છે. ”

માનવ રક્તમાં 2 વસ્તુઓ છે, પ્રથમ લાલ રક્તકણો, બીજા શ્વેત રક્તકણો, ત્રીજા પ્લેટલેટ્સ અને ચોથો પ્લાઝ્મા. પ્લાઝ્મા એ લોહીનો પ્રવાહી ભાગ એટલે કે પ્રવાહી છે. જ્યારે વાયરસ શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે પ્લાઝ્મા એન્ટિબોડીઝ બનાવવામાં મદદ કરે છે. કારણ કે શરીરમાં કોરોના પણ બહારથી આવતા વાયરસ છે, આવી સ્થિતિમાં આપણું શરીર આપમેળે એન્ટીબોડીઝ સામે લડવા માટે બનાવે છે, જે લોહીમાં હાજર પ્લાઝ્મામાં સૌથી મોટી ભૂમિકા ધરાવે છે. તમારું શરીર એન્ટિબોડીઝ બનાવવા માટે કેટલું સક્ષમ છે, તે કોરોનાને હરાવવા માટે જરૂરી છે. જો શરીર જરૂરિયાત મુજબ એન્ટિબોડી બનાવે છે તો તેનો ઇલાજ થઈ શકે છે. હવે બીજી વસ્તુ, જ્યારે તમે એન્ટિબોડી બનાવો અને વાયરસને હરાવો, તો પછી પણ એન્ટિબોડીઝ તમારા લોહીમાં લાંબા સમય સુધી પ્લાઝ્મા સાથે હાજર હોય છે. જો તમે ઇચ્છો તો તમે તેમને દાન કરી શકો છો.

પ્લાઝ્મા કેવી રીતે લેવામાં આવે છે?
લોહીમાંથી પ્લાઝ્મા લેવાની બે રીત છે. પ્રથમ રીત:- જેમાં અપકેન્દ્રિત તકનીકનો અર્થ સેન્ટ્રિફ્યુજ તકનીક છે. આમાં, કોનવલેસન્ટ સેરા એટલે કે પ્લાઝ્મા 180 મિલીથી 220 મીલી સુધી મળી શકે છે.
બીજી રીત:- એફ્રેસીસ મશીન / સેલ વિભાજક મશીનનો ઉપયોગ. તેને એક વાર થી 600 મિલી પ્લાઝ્મા લઈ શકાય છે.

પ્લાઝ્મા કેટલો સમય સંગ્રહિત કરી શકાય છે?
દાતાના શરીરમાંથી પ્લાઝ્મા લીધા પછી, તે લગભગ એક વર્ષ સુધી -60 ° સે તાપમાનમાં સંગ્રહિત કરી શકાય છે.

પ્લાઝ્મા ઉપચાર શું છે?
હવે મોટો પ્રશ્ન ઉભો થાય છે કે પ્લાઝ્મા થેરેપી શું છે. તો ચાલો જવાબ પણ સમજીએ. મૂળભૂત રીતે, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિને કોરોના ચેપ હોય છે, ત્યારે તેનું શરીર ચેપ સામે લડવા માટે લોહીમાં એન્ટિબોડીઝ બનાવે છે. આ એન્ટિબોડીઝ ચેપને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. અને મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં, જ્યારે પૂરતી એન્ટિ-બોડીઝ રચાય છે, ત્યારે વાયરસનો નાશ થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, જો વાયરસને માત આપીને તંદુરસ્ત બનેલી વ્યક્તિ, રક્તદાન કરે છે, તો તેના લોહીમાંથી પ્લાઝ્મામાં હાજર એન્ટિબોડીઝ બીજા દર્દીમાં દાખલ કરી શકાય છે. અને માંદા અથવા ચેપગ્રસ્ત શરીરમાં જઈને, આ એન્ટિબોડીઝ ફરીથી પોતાનું કાર્ય શરૂ કરે છે અને દર્દીને સ્વસ્થ થવામાં મદદ કરે છે.

એક પ્લાઝ્મા દાતા થી કેટલાની સારવાર થઈ શકે?
ડોકટરોના જણાવ્યા મુજબ, એક વ્યક્તિ ના લોહીના પ્લાઝ્માની મદદથી બે લોકોની સારવાર કરી શકાય છે.

ક્યાં કોરોના વાયરસના ચેપ થી સ્વસ્થ થયેલ વ્યક્તિ પ્લાઝ્મા દાતા બની શકે છે?
હા, જો કોઈ વ્યક્તિને કોરોના વાયરસનો ચેપ લાગે છે અને તે યુદ્ધમાં જીતે છે, તો તે પ્લાઝ્મા પણ દાન કરી શકે છે. આવી વ્યક્તિ કોરોના નેગેટિવમાં આવ્યા પછી બે અઠવાડિયા પછી પ્લાઝ્મા ડોનેટ બની શકે છે.

પ્લાઝ્મા ટ્રીટમેન્ટ થી ખરેખર ઠીક થાય છે કોરોના?
કોરોના વાયરસની સારવાર માટે, તેને દિલ્હી અને ભારતના પંજાબ જેવા રાજ્યોમાં પ્રયાસ રૂપે મંજૂરી આપવામાં આવી છે. હજી પણ, તે કહેવું મુશ્કેલ છે કે કોરોના ઉપચારમાં પ્લાઝ્માની સારવાર કેટલી અસરકારક છે. પરંતુ ચીનમાં તેનો ઉપયોગ દર્દીઓની તબિયત સુધારવા માટે જોવા મળ્યો હતો. અન્ય ઘણા દેશોએ પણ આ સારવારથી લાભ મેળવ્યો હોવાના અહેવાલો પ્રાપ્ત થયા છે. જોકે, ભારતમાં આઈસીએમઆર અને ડીજીસીઆઈના પરીક્ષણ પછી જ કંઇક કહી શકાય.